Julie Tunney
Khi Sir Bobby Robson đảm nhiệm cương vị huấn luyện viên trưởng CLB Newcastle United vào tháng Chín năm 1999, ông mô tả cương vị này như là “chuyến trở về nhà”.
Sinh ra tại hạt Durham ngày 18 tháng Giêng năm 1933, hơn 50 năm sau con trai của một người thợ mỏ đã trở lại vùng Đông-Bắc nơi ông thường cùng bố Philip và anh Ron ngồi trên các hàng ghế tại sân St James’ Park mỗi chiều thứ Bẩy.
Đó là vị trí quan trọng cuối cùng trong bóng đá của cựu HLV trưởng đội tuyển bóng đá Anh.
Robson bị Newcastle sa thải tháng Tám năm 2004 và, mặc dù có thời gian ngắn làm cố vấn cho đội CH Ai-len, vào thời điểm ông qua đời ở tuổi 76 mối liên hệ duy nhất còn lại vơi bóng đá của ông là chức chủ tịch danh dự của CLB Ipswich Town nơi đã tạo dựng tên tuổi ông như là một HLV tầm cỡ và đại sứ của Liên đoàn Bóng đã Ai-len.
Nổi tiếng nhiều qua những triết lý bóng đá mà ông truyền đạt cho các cầu thủ của mình, Bobby còn được biết đến với 5 lần chống chọi với căn bệnh ung thư.
Ipswich Chào đón những người hùng đoạt cúp FA 1978
Vào tháng Mười hai năm 2007, ông nhận giải Cống hiến trọn đời từ tay người bạn lâu năm của ông, Sir Alex Ferguson, HLV đội Manchester thay mặt BTC trao tặng tại buổi lễ Vinh danh các Cá nhân xuất sắc trong Thể thao do BBC tổ chức.
Robson được biết tới lần đầu tiên với vị trí tiền vệ cánh trái tại CLB Fullhan trong những năm 1950. Sau đó, ông chuyển tới West Bromwich Albion nơi mà ông đã chơi 257 trận và ghi được 61 bàn thắng trước khi trở lại sân Craven Cottage vào năm 1962. Ông cũng đã 20 lần khoác áo đội tuyển Anh.
Sau một thời gian ngắn làm cầu thủ kiêm HLV tại CLB Vancouver Royals tại giải Bóng đã Bắc Mỹ, ông trở lại Fulham và nắm chức HLV trưởng vào tháng Giêng năm 1968 nhưng bị sa thải vào tháng Mười hai năm đó.
Năm 1969, ông gia nhập Ipswich Town, một CLB ít tên tuổi, và trong 13 năm ở đó ông đã giành được cúp FA năm 1978, cúp UEFA năm 1981 và 2 lần đưa đội chủ sân Portman Road tới ngôi á quân tại Giải hạng nhất cũ (giải ngoại hạng sau này).
Robson cũng nổi tiếng trong công tác đào tạo và sử dụng cầu thủ trẻ, chơi các trận đấu theo phong cách làm hài lòng người hâm mộ thuần túy – những đường chuyền nhuyễn trên sân – những vụ mua bán cầu thủ giá rẻ mà cầu thủ người Hà Lan Arnold Muhren và Frans Thijssen 2 trong số các ví vụ điển hình.
|
Khi Ipswich đánh bại St Etienne với tỷ số 4-1 tại vòng tứ kết cúp UEFA trong trận lượt đi trên sân khách tháng Ba năm 1981, các cầu thủ nhận nhận được sự ca ngợi hết lời từ cổ động viên – những người vẫn còn bàng hoàng vì thắng lợi của đội nhà trước đội bóng của những danh thủ như Michel Platini và Johnny Rep.
Và những sự trình diễn như vậy không bị Liên đoàn Bóng đa Anh bỏ qua.
Những ông chủ của Ipswich Town thuộc gia đình Cobbold luôn khẳng định rằng họ chỉ xem xét để Robson ra đi nếu ông ra đi để đảm nhiệm cương vị HLV trưởng đội tuyển bóng đá Anh mà thôi. Và các nhà bình luận dự đoán rằng cuộc đua giành vị trí thay thế cho Ron Greenwood (HLV đội Anh lúc đó) chỉ là giữa 2 người: HLV Ipswich và ông bầu Brian Lough của đội Nottingham Forest.
Có lẽ là nhờ nước của vùng Suffolk bởi vì HLV giúp đội Anh giành World Cup năm 1966, Sir Alf Ramsey, đảm nhiệm chức HLV trưởng đội tuyển quốc gia sau khi đã thu thập những kinh nghiệm HLV tại Ipswich.
Cả Ramsey và Robson đều bắt đầu nổi danh tại sân Portman Road và cả hai đều được phong tước hiệp sĩ vì những cống hiến cho bóng đá (Robson vào năm 2002 sau chiến dịch vận động kéo dài của các tờ báo vùng Đông-Bắc và East Anglia.
Đội Anh bị loại khỏi vòng chung kết châu Âu năm 1984 nhưng Robson đã dẫn dắt họ có mặt tại vòng tứ kết World Cup năm 1986 – nơi mà đội tuyển bóng đá Anh bị “bàn tay của Chúa” của Diego Maradona đánh bại.
Đội bóng của Robson không vượt qua được vòng đấu bảng tại giải vô địch bóng đá châu Âu năm 1988 nhưng họ lại trở lại mạnh mẽ tại Italia 1990. Đội Anh đi tới trận bán kết nơi mà họ bị đánh bại một cách đau đớn trong loạt sút penalty may rủi với đội Tây Đức.
Sports Personality vinh danh Sir Bobby 2007
Triều đại Robson diễn ra cùng với việc truyền thông bắt đầu tỏ ra quan tâm nhiều hơn tới vị trí HLV trưởng đội tuyển quốc gia và sự soi mói đã đưa tới những hàng tít gây tranh cãi ở những giai đoạn khó khăn – điều tương tự đã xảy ra với Graham Taylor, Sven-Goran Eriksson và Steve McClaren sau này.
Robson chịu nhiều áp lực hơn tại Italia 1990 bởi vì người ta đã tiết lộ khi giải đấu đang diễn ra là ông sẽ rời vị trí HLV trưởng đội Anh để dẫn dắt PSV Eindhoven.
Robson giành được 2 danh hiệu tại Hà Lan trước khi gia nhập Sporting Lisbon vào năm 1992. Ông bị Lisbon sa thải sau 18 tháng nắm quyền sau khi bị loại khỏi cúp UEFA mặc dù giúp đội này đứng đầu giải vô địch Bồ Đào Nha. Sau đó, Robson kí hợp đồng với kình địch của Lisbon là Porto nơi mà ông có biệt hiệu Bobby 5-0 vì hệ thống phòng thủ của ông đã chấm rứt phong độ tồi tệ của CLB và họ quen dần với các trận thắng 5-0 trắng.
Hai danh hiệu của ông với Porto năm 1995 và 1996 đã khiến Barcelona chú ý.
Robson trở thành HLV trưởng của Barca năm 1996 và đưa CLB này tới vinh quang với cúp Nhà Vua và cúp Các đội đoạt cúp các quốc gia châu Âu trong khi cũng phát hiện và nuôi dưỡng tài năng của tiền đạo Braxin Ronaldo người mà ông đã mua về từ PSV Eindhoven với giá £12 triệu. Trợ lí cho cự HLV trưởng đội tuyển Anh lúc đó là Jose Mourinho. Cựu HLV Chelsea và HLV Inter Milan hiện nay cũng là phiên dịch cho Robson thời tại Lisbon.
Năm 1997, Robson lên làm Tổng giám đốc tại Barca trước khi trở lại PSV khoảng một năm kể từ tháng Bẩy năm 1998.
Năm 1999, đáp lại lời mời từ Newcastle, Robson đã tới và dẫn dắt CLB từ vị trí cuối bảng xếp hạng ở giải Ngoại hạng lên vị trí thứ tư mùa bóng 2001/02 và thứ 3 mùa bóng tiếp theo (điều này có nghĩa là giành được vị trí tham dự cúp C1 ở cả 2 mùa).
Robson đã lặp lại được thành tích tương tự như hồi còn ở Ipswich. Mùa bóng 1979/80, Ipswich nằm ở vị trí cuối bảng hồi tháng 10 nhưng sau đó đã vươn lên vị trí thứ 3 khi mùa giải kết thúc.
Những thành tích đó đảm bảo cho Robson có một vị trí vững chắc trong trái tim những cổ động viên của “các chàng trai lái máy cày” (Tractor Boys – biệt hiệu của các cầu thủ Ipswich) và cả những người không phải là cổ động viên của đội nhưng thích thú với phong cách bóng đá mà ông đem lại cho đội chủ sân Portman Road.
Hồi năm 2003, đã có những ta thán từ vùng Sufolk khi việc Newcastle thu nhận Darren Ambrose nhân lúc Ipswich đang gặp khó khăn tài chính dường như chỉ ra rằng Robson đã trục lợi cho Newcastle trên của CLB cũ – tuy nhiên người ta cũng nhanh chóng quên đi điều này.
Rất nhiều cổ động viên đã đổ tới sân xem khi Robson cùng với Porto trở lại sân Portman Road mùa bóng 1995/96. Ipswich hiện có rất nhiều cổ động viên ngoài vùng Suffolk, những người lần đầu biết tới CLB thời Robson và dưới sự dẫn dắt của ông, Ipswich cũng được nhiêu người tại châu Âu xem. Điều này tạo nền tảng cho công việc HLV tại châu Âu của Robson thời gian sau này.
Đội Ipswich của Robson cũng rất được yêu mến ở vùng Scandinavia với nhiều HLV Thụy Điển tìm kiếm lời khuyên từ Robson trong công tác HLV. Cựu HLV Manchester City Eriksson luôn là một cổ động viên của bóng đá Anh và khi còn là HLV tại quê nhà Thụy Điển, ông đã tới thăm Ipswich trong chương trình đào tại HLV.
Khi theo bước Robson đảm nhận vị trí HLV trưởng đội tuyển bóng đá Anh, Erikson tiết lộ: “Ở Ipswich, tôi đã ngồi trên băng ghế chỉ đạo với Robson. Không tệ chút nào.”
Khi Erikson rời vị trí HLV đội Anh, Liên đoàn bóng đá đã đề nghị Robson làm HLV tạm quyền trong thời gian họ tìm kiếm HLV mới nhưng kế hoạch này đã bị Newcastle, CLB sau đó sa thải Robson, phủ quyết.
Tuy phải rời bỏ Newcastle năm 2004 sau sự khởi đầu kén cỏi, Robson giữ rất nhiều hình ảnh tốt đẹp với CLB.
Dù lúc đó đã 71 tuổi, Robson vẫn nói: “Tôi chưa nghĩ tới việc nghỉ hưu. Chừng nào tôi còn đủ sức làm công việc này thì tôi vẫn tiếp tục làm nó. Tôi vẫn rất hào hứng và năng động như thường và tôi vẫn còn minh mẫn và sáng suốt.”
Niềm đam mê bóng đá của Robson đã trở thành huyền thoại, cho dù thói quen nói nói năng hơi dài dòng khi huấn luyện và việc gọi không đúng tên cầu thủ, ông nhận được sự kính trọng và ngưỡng mộ của rất nhiều hoạc trò cũng như người ham mộ bởi ông nổi tiếng là người thực hiện công việc lên trên sân tập.
Con đường mang tên Sir Bobby
Có tin nói rằng cựu đội trưởng Ipswich và tuyển Anh Terry Butcher đã dắt chú chó của người hàng xóm Robson đi dạo khi cựu HLV Ipswich bận thực hiện nhiệm vụ quốc gia.
Cho dù câu chuyện này có là “dã sử” thì cũng có một điều gì đó chua chát về việc Butcher bị đẩy xuống vị trí kẻ dắt cho đi dạo.
Cuối cùng, Butcher chính là hậu vệ vẫn chiến đấu cho từng đường bóng trong tình trạng chấn thương chưa hoàn toàn bình phục tại trận đấu với Thụy Điển trong vòng đấu loại World Cup năm 1989 mặc dù đầu quấn băng đẫm máu, vẫn chiến đấu cho những người có tình cảm đặc biệt dành vị HLV người mà anh lẽ ra đã phải giúp đỡ nhiều hơn trên mặt trận quốc nội.
Mối liên hệ của Robson với Ipswich trở nên gắn kết hoàn chỉnh vào tháng Năm năm 2008 khi ông được trao danh hiệu Công dân danh dự (freedom of the town) của thành phố nhân kỉ niệm 30 năm ngày CLB giành cúp FA trước Arsenal.
Hàng ngàn cổ động viên đã đứng chật 2 bên đường để chào mừng vị cựu HLV và đội hình đoạt cúp năm 1978 trên một chiếc xe bus mui trần diễu hành trên đường phố – và sự xuất hiện của ông trên các phương tiện thông tin đại chúng địa phương và cả nước cho thấy tình yêu mà những cổ động viên bình thường dành cho những người như ông.
Liệu có phải Liên đoàn bóng đá đã để lỡ mất cơ hội, như là với người tiền nhiệm Ramsey của ông, để tận dụng khả năng của một HLV có thể giành ít nhất một danh hiệu tại bất cứ quốc gia châu Âu nào ông làm nhiệm vụ HLV – trong khi một vị trí kĩ thuật như vậy có thể đem lại rất nhiều cho bóng đá Anh?
Và nếu ông vẫn dẫn dắt Newcastle thì liệu ông sẽ đáp lại niềm tin của các cổ động viên sân St. James’ Park bằng việc tên của đội bóng được khắc trên chiếc cup bạc?
Vài tháng trước khi rời Newcastle, ông cũng được trao danh hiệu Công dân danh dự của thành phố tại hội đồng thành phố.
Sir Bobby Robson nhận danh hiệu Công dân danh dự của Durham
Trong cuốn tự truyện Giã biệt nhưng không Vĩnh biệt, Robson nói về những trải nghiệm của mình: “Một số ủy viên hội đồng thành phố viết thư cho tôi và cho biết họ chưa bao giờ chứng kiến một buổi lễ tương tự đầy tình cảm như vậy. Có lẽ là vì tôi đã nói về cha tôi, và việc lúc ông xuống hầm mỏ thì trắng lúc trở lên thì đen, tại một địa phương mà 2 mầu đen trắng đã biểu tượng hóa tình yêu bóng đá của thành phố, một tình yêu luôn cháy bỏng trong tôi và sẽ không bao giờ tàn lụi.”
Đó là cách phù hợp nhất để tóm tắt nối ám ảnh về “bóng đá đẹp” của Bobby Robson.
Dịch từ BBC Sport
http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/4779033.stm
